بسم الله الرحمن الرحیم
*** استاد منشاوی یک عالم عرفانی ***
پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم در باره این که چه کسی زیباترین صدا را در تلاوت دارد فرمود:
«أَنَّهُ سُئِلَ أَیُّ النَّاسِ أَحْسَنُ صَوْتاً بِالْقُرْآنِ قَالَ مَنْ إِذَا سَمِعْتَ قِرَاءَتَهُ رَأَیْتَ أَنَّهُ یَخْشَى اللَّهَ.»[۱]
کسی که موقع تلاوت می بینی از خدا می ترسد او زیباترین صدا ها را دارد.
[۱] – بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج۸۹، ص: ۱۹۵
مقامات و الحان
مبحث مقامات و الحان قرآنی نیاز به بررسی و تحقیق دارد و در باره این موضوع باید چند محور مورد بحث قرار گیرد:
۱- شناخت موسیقی محرم که در روایات فراوان وارد شده است
- الحان اهل فسق که در روایات تلاوت قران کریم از آن نهی شده است
- شناخت الحان و اصوات عرب
نشان دادن قرآن قبل از الحان
با شنیدن تلاوت استاد منشاوی قبل از هر چیز قرآن می شنویم و خضوع و خضوع در تلاوت می بینیم سپس اگر کسی اهل فن باشد متوجه می شود استاد منشاوی الحان ومقامات قرآنی را به بهترین نحو و با توجه به معانی در تلاوت به کار برده است در حالی که از برخی قاریان قبل از هر چیز الحان و مقامات خود نمایی می کند.
از خود استاد پرسیدندچرا با وجود توانایی هایتان در قرائت قرآن ، از الحان و نغمات پیچیده با پرده های صوتی بالا استفاده نمی کنید ؟
در جواب گفته اند: چقدر خوب است که مستمعین ، بیشتر جذب قرآن کریم شوند تا جذب یک قاری
الحان و موسیقی شایسته شان قران کریم
ضمن اینکه قرآن کریم باید زیبا و با مقامات قرانی تلاوت شود و در روایت آمده است:
لیس منا من لم یتغن القرآن» از ما نیست کسی که قرآن را با غنا نخواند (الحان و مقامات مناسب قرآنی)؛ یا از ما نیست کسی که از قران کریم بی نیازی نجوید. «یتغن» در این روایت هم به معنای استغناء و هم به معنای زیبایی صدا و محزونی آن معنا شده است.
اما از طرفی تلاوت قرآن کریم باید به دور از هر گونه الحان دور از شأن قرآن باشد
امام صادق علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و اله روایت کرده که فرمود: « اقْرَءُوا الْقُرْآنَ بِأَلْحَانِ الْعَرَبِ وَ أَصْوَاتِهَا وَ إِیَّاکُمْ وَ لُحُونَ أَهْلِ الْفِسْقِ وَ أَهْلِ الْکَبَائِرِ فَإِنَّهُ سَیَجِیءُ مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ یُرَجِّعُونَ الْقُرْآنَ تَرْجِیعَ الْغِنَاءِ وَ النَّوْحِ وَ الرَّهْبَانِیَّهِ لَا یَجُوزُ تَرَاقِیَهُمْ قُلُوبُهُمْ مَقْلُوبَهٌ وَ قُلُوبُ مَنْ یُعْجِبُهُ شَأْنُهُمْ.؛ قرآن را با آهنگ ها و اصوات عرب تلاوت کنید و از آهنگ های اهل فسق و اهل گناهان کبیره (آهنگ های مبتذل) بپرهیزید. مردمانی بعد از من خواهند آمد که قرآن را با ترجیع و فریاد می خوانند که قرآن از گلوهایشان تجاوز نمی کند و دلهایشان وارونه است همچنین دلهای کسانی که از آنان خوششان می آید. »
قاری باید حداکثر مراقبت را داشته باشد و از موسیقی حرام و باطل و حتی مشکوک هم دوری کند. در تلاوت استاد منشاوی به شهادت همه علماء و اهل فن نه تنها مقامات و الحان حرام وجود ندارد بلکه از موارد مشکوک هم پرهیز شده است و مقامات و لحن وی خاص و موروثی از پدر و اجدادش می باشد و هیچگاه از اساتید موسیقی تعلیم نگرفته است.
لذا در اواخر دهه شصت میلادی (عبدالوهاب موسیقی دان بزرگ مصری) نزد منشاوی رفت و از او خواست لحن و موسیقی در تلاوت بهکار گیرد و به او گفت: «إنک أنت الصوت الوحید الذى یقبل الموسیقى فى القرآن، إنک أنت الصوت الوحید الذی یمتلک القدره والإبداع على مثل هذا الأداء، تنها صدای تو است که موسیقی را در قرآن، جای می‌دهد، و تنها صدایی هستی که صاحب این قدرت و نوآوری این شکل اداء می باشى استاد منشاوی دعوتش را به شدت رد کرد و گفت: “إننا نأخذ النغم من القرآن، فکیف تلحن أنت القرآن بالموسیقى ولا یمکننا أن ننقل النغم إلیه؛ ما نغمه ها و موسیقی را از قرآن می گیریم پس چگونه می‌توانی با موسیقی به قرآن لحن بدهی و موسیقی را داخل قرآن کنی؟ امکان ندارد نغمات موسیقی را به قرآن منتقل کنیم.
نتیجه گیری
- در آن زمان افرادی بودند که قرآن را با غنا و موسیقی می خواندند لذا به مرحوم منشاوی پیشنهاد می شود تو که بهترین قابلیت را از استفاده نمی کنی
- وارد کردن موسیقی و غنا در قرآن کریم حرام است
- مرحوم منشاوی مقید به رعایت قرائت بدون شک وشبهه و موسیقی بوده
- آنچه که می توان در باره جواب مرحوم منشاوی گفت این است که اگر کسی قرآن کریم را که سراسر نور است با معرفت و خلوص تلاوت کند خود قرآن به او حال و هوای ویژه ای می دهد و قاری لحن و مقامات و نغمه ها را از قرآن می گیرد. لازم به توضیح است که نه تنها انسان نمی تواند حالات ویژه معنوی دیگران را به تصویر بکشد بلکه خود انسان الهی و انسان عارف مرتبط با خدای متعال هم نمی تواند حالات معنوی خود را با قلم و زبان بیان کند. زیرا حالات معنوی قابل انتقال به دیگران نیست لذا در برنامه رادیویی در عراق وقتی عبدالرحمن توفیق از او می خواهد در باره نگهداری صدا و خوبی تلاوت نصیحت کند می گوید نیازی به نصیحت نیست یعنی باید خودت به دست بیاوری.
معانی هرگز اندر حرف ناید که بحر قلزم اندر ظرف ناید
مقامات و دستگاه های قرآنی در تلاوت استاد محمد صدیق منشاوی:
لینک دانلــود
